Ekşi tarhana, özellikle Antalya’nın İbradı- Akseki yöresinde yapılmaktadır. İçerisinde ekşi yabani erik, yarma, kuru soğan, domates, kırmızıbiber, kekik ve kaya tuzu bulunur. Türk mutfak kültüründe yemeklere ekşilik vermesi amacıyla dağ eriği/yaban eriği kullanma alışkanlığı bulunmaktadır. Dağlarda kendiliğinden yetişen ve çok ekşi olması dolayısıyla meyve olarak tüketime uygun olmayan yabani erikler mevsiminde toplanmakta ve pestil, konserve, marmelat vb. şeklinde işlenmekte veya kurutularak saklanmaktadır. Tadında Hikayeler Beypazarı, Malatya, Hakkari Çukurca, Ankara Güdül çekimleri esnasında yapılan görüşmelerde yabani erik özelinde sağlığa faydalı olduğu inancı dikkat çekmiştir. Halk arasında kan temizleyici ve böbrek, şeker vb. hastalıklara şifa olduğuna inanılmaktadır.
Demir (2002), tarafından yapılan çalışmada 100 gr meyvede 18 mgr/Fosfor, 465 mgr/ Potasyum, 11 mgr/ Sodyum, 4 mgr/ Calsiyum, 8.5 mgr/ Magnezyum, O.10 mgr/ Demir, 0,10 mgr Çinko içeriği tespit edilmiştir. Antalya İbradı bölgesinde yabani erik ilavesiyle hazırlanan tarhana, duyusal aromatik farklılığı ve sağlık değerleri yüksek olan bir ürününün beslenme rutininde yer alması açısından dikkat çekicidir29.
Geleneksel Hazırlama Yöntemi
· Ağustos ayı sonlarına doğru olgunlaşan ekşi dağ eriği, kullanılacak diğer malzemelerin oranına uygun olacak miktarda toplandıktan sonra kaynatılarak kabuğu ve çekirdeklerini ayırmak için süzekten geçirilir.
· Elde edilen erik suyu; Ekşi Tarhana çorbasını oluşturan diğer malzemeler olan buğday yarması, dövülmüş kekik, rendelenerek hazır edilen domates, kırmızı biber (İsteğe göre rendelenmiş çiğ domates ve biber yerine, domates ve biber salçaları da kullanılabilmektedir.) ve soğan ile harmanlanır.
· Bütün bu malzemeler harmanlandıktan sonra yarmanın; eriğinden domatesine ve otlarına kadar bütün lezzetleri özümseyebilmesi için karışım, gece boyunca dinlendirilir ve güneşte kurutulmaya hazır hale getirilir.
· Ekşi tarhana genelde un haline getirilmez. Fındık büyüklüğünde parçalar halinde kırılır.
Ekşi Tarhana Çorbası
Malzemeler· 3 yemek kaşığı ekşi tarhana
· 3 çorba kaşığı zeytinyağı
· 3 diş sarımsak
· 1 domatesin rendesi
· 1 yeşil biber
· 1 su bardağı haşlanmış nohut
· 1 litre su
Yapılışı
Tarhana bir su bardağı su ile derin bir kâseye alınıp bekletilir. Zeytinyağı tencereye alınır. Üzerine önce sarımsak, yeşil biber sonra domates eklenir. Kokusu çıkana kadar kavurulur. Su ve nohutlar ilave edilir. Bekletmeden üzerine tarhana eklenir. Karıştırarak pişirilir. Kaynayana kadar karıştırmaya ara verilmemelidir.
[W1]kaynak
